Actueel Zakkendragershuisje, culturele huiskamer van Historisch Delfshaven

Interview met Gerard van Rijnstra van Theatergezelschap Drijfzand

Theatermaker Gerard Rijnstra is eigenlijk kapper van beroep, hij oefent het vak al ruim 35 jaar uit. Sinds 2013 is hij met zijn kapperszaak neergestreken aan de Havenstraat in Historisch Delfshaven. “Toen ik mij hier vestigde als kapper had ik een romantische indruk van Historisch Delfshaven, want begin jaren ’80 toen ik naar Rotterdam verhuisde gebeurde hier van alles. Er waren o.a. boekenmarkten en diverse concerten. Maar toen ik hier een jaartje zat vond ik het toch wel een beetje een dooie-mussen-boel.” Omdat Gerard niet het type is om vanaf de zijlijn commentaar te leveren, sloot hij zich aan bij het Cultureel Platform Historisch Delfshaven. Samen met de andere winkeliers, de horeca en mensen uit de kerk wilde hij graag meer `reuring´ in Delfshaven brengen.  “Vanuit dit platform is toen Pilgrim Harbour ontstaan, een muziekfestival dat zich in Delfshaven afspeelde. Helaas heeft dit concept slechts drie jaar stand gehouden, en toen vroeg men aan mij of er geen festival kon worden georganiseerd op het gebied van theater.” Gerard ging er mee aan de slag: dit jaar wordt ´Festival Wonderlijk Delfshaven’ voor de vijfde keer georganiseerd. Lees hier meer over dit festival.

Permanente plek
Gerard is begonnen als acteur en zanger en is later gaan regisseren en produceren. In 2000 richtte hij samen met zijn vrouw Edith Hazebroek Stichting Drijfzand Theaterproducties op.
Sinds acht jaar voert het gezelschap haar voorstellingen op in het Zakkendragershuisje in Historisch Delfshaven. Dankzij Frank van Vliet, een van de bestuursleden van de stichting, zijn ze hier terecht gekomen. “Frank heeft zich er hard voor gemaakt om het Zakkendragershuisje als permanente plek te kunnen gebruiken.” Gerard haalt herinneringen op aan hoe het toen was. “Beneden stonden computers en boven stonden grote kasten en enorme eikenhouten tafels. Die tafels stapelden we op en we hingen er een stuk stof tegenaan. De bureaus op de overloop gebruikten we als bar”. “Na de restauratie van het Zakkendragershuisje hebben we twee keer zoveel ruimte, en dat is geweldig!” aldus Gerard. Recent speelden ze “De ideale echtgenoot” van Oscar Wild en van eind september tot half oktober speelt het gezelschap De Drie Zusters van Tjsechov. “Het is echt geweldig om de volledige ruimte van het pand te kunnen benutten. We beginnen boven met de voorstelling, dan gaan we naar beneden voor deel 2 en wordt het boven weer omgebouwd, en deel 3 spelen we dan weer boven” vertelt Gerard met veel enthousiasme. “Logistiek een uitdaging, maar zó leuk en dynamisch! Het publiek geniet daar ook enorm van.”

Theater Drijfzand werkt al jaren met een vaste groep amateur acteurs, elk toneelstuk kent weer een andere samenstelling. Gerard bedenkt welke stukken er gespeeld worden, werkt deze uit en regisseert ze. “Iedere acteur weet dat als je speelt je ook meedoet in een werkgroep. Dat kan zijn voor de kledingstukken, het decor of het licht. Dat is zo leuk, je stimuleert elkaar op deze manier en het stuk is echt van ons samen.”  
Zijn vrouw Edith speelt regelmatig mee in een toneelstuk, maar zij speelt ook bij andere amateur gezelschappen net als dat Gerard ook wel eens andere stukken regisseert.

Straight in your face
Er staan 60 stoelen in het Zakkendragershuisje, 30 op de begane grond en 30 boven. “Precies genoeg” aldus Gerard. De stoelen staan in de twee ruimtes op twee niveaus, hoog en laag. “Het publiek zit bovenop de spelers en de spelers zitten bovenop het publiek, het is echt straight in your face. Als publiek moet je wel tegen een stootje kunnen: je kunt niet even ongezien in je neus peuteren of in slaap vallen, want de acteurs kunnen daar zomaar op inspelen” zegt Gerard met een grijns. “Omdat je zo dicht op elkaar zit word je als speler en kijker als het ware één. Er is geen vierde muur zoals in een groot theater waar je vanaf het podium vaak alleen de eerste rij ziet. Degenen die op een groter toneel hebben gestaan moeten hier erg aan wennen. Het zit tussen toneelspelen en camera acteerwerk in. Hier heb je onmiddellijk bereik en onmiddellijk effect.” Wat Gerard ook erg leuk vindt is dat de bezoekers na afloop makkelijk blijven hangen om na te praten met de acteurs.

Restauratie en verbouwing
In november vorig jaar opende het Zakkendragershuisje opnieuw haar deuren na een grondige restauratie die een aantal maanden in beslag nam. Gerard is er blij mee dat het pand anno 2022 weer helemaal mee kan in de vaart der volkeren. Dat betekent dat niet alleen Drijfzand hier speelt, maar dat ook andere toneelgezelschappen graag gebruik maken van het Zakkendragershuisje voor bijvoorbeeld try-outs of kleinere voorstellingen. Gerard vertelt dat er tijdens de opening in november iemand naar hem toe kwam die zo enthousiast was over de ruimte dat hij er graag zijn one-man-show wilde spelen. Hij vindt het geweldig dat het pand op deze manier ook door anderen kan worden benut. De verhuur wordt verzorgd door Stichting het Zakkendragershuisje.

Klein en intiem tegenover groots en meeslepend
Naast de voorstellingen in het Zakkendragershuisje verzorgt Drijfzand ook grote voorstellingen waarvoor wordt uitgeweken naar grote(re) theaters. Bijvoorbeeld theater Overschie waar zo’n 300 man publiek in kan. Grappig is dat het toneelgezelschap graag op de vlakke vloer van het theater speelt en niet op het podium. “Op de vlakke vloer kijk je het publiek meer in de ogen, vanaf het podium kijk je op ze neer en daar hou ik niet zo van” stelt Gerard. Het theatergezelschap schuwt niet om speciale effecten in te zetten, zoals die keer dat er meel uit de lucht dwarrelde en de vloer en de bezoekers wit zagen, of om spektakel te bieden door het houden van moddergevechten. “We ruimen na afloop altijd alles weer netjes op hoor” lacht Gerard.

Weer volop aan de bak
Na twee jaar niks kunnen doen vanwege corona, is 2022 het jaar waarin weer twee producties op de rol staan en natuurlijk ook het ´Festival Wonderlijk Delfshaven´ dat in het weekend van 16, 17 en 18 september plaatsvindt. Voor het festival worden andere theatergezelschappen uitgenodigd met eigen regisseurs. Gerard zelf stort zich samen met nog vier werkgroep leden op de organisatie van het festival en regisseert de dinershow. “Het is erg leuk om met andere regisseurs te werken die dingen doen die jij nog niet kent of waar je zelf niet opkomt. Je wordt altijd weer verrast en dat is zo leuk aan dit festival” zegt Gerard. Van te voren leveren de regisseurs hun plan voor de voorstelling in. Gerard bezoekt samen met de andere leden van de werkgroep zoveel mogelijk repetities, zodat hij van te voren weet welke voorstellingen er kunnen worden verwacht.

Culturele huiskamer
Gerard benadrukt dat het Zakkendragershuisje niet alleen kan worden ingezet voor het opvoeren van toneelvoorstellingen. Je kunt er ook vergaderen of repeteren. Gelukkig wordt er steeds meer gebruik van gemaakt. “We moeten er naar toe dat we jaarlijks zoveel andere boekingen hebben dat we de helft van het aantal weekenden per jaar vol zitten.  Dat zijn belangrijke inkomsten voor ons en het is goed te combineren met onze voorstellingen, die meestal in de weekenden plaatsvinden.”

Gerard hoopt in 2025 het 25-jarig jubileum van Theatergezelschap Drijfzand te kunnen vieren. Het 20-jarig jubileum is zonder feestje voorbijgegaan vanwege corona. “Het zou prachtig zijn om deze mijlpaal op een bijzondere manier te vieren!”